Jak działa bank komercyjny
Głównym źródłem pieniędzy pożyczanych przez bank klientom, są zdeponowane oszczędności innych jego klientów.
W związku z tym banki chcąc zapewnić ochronę zdeponowanych w nich pieniędzy - zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi - podejmują szereg działań, które mają na celu minimalizowanie ryzyka braku możliwości wypłaty depozytów ich posiadaczom. Należą do nich m.in.:
- utrzymywanie rezerw obowiązkowych w Narodowym Banku Polskim - część depozytów klientów jest przekazywana na konta w NBP. Ta część nie może być wykorzystana do udzielania kredytów,
- odprowadzanie składek na Bankowy Fundusz Gwarancyjny - instytucja ta wypłaca klientom banków pieniądze z lokat i kont bankowych (max. do 100 000 euro na jednego klienta), w przypadku ogłoszenia upadłości jakiegoś banku lub SKOK-u,
- utrzymywaniu odpowiedniego poziomu kapitałów własnych - także te środki mogą zostać użyte do wypłaty pieniędzy z lokat czy kont bankowych w przypadku znalezienia się banku w trudnej sytuacji,
- ograniczanie ryzyka kredytowego - banki posiadają wewnętrzne wytyczne, które określają jakim klientom i na jakich warunkach chcą przyznawać kredyty. Każdy z potencjalnych kredytobiorców proszony jest o przedstawienie szeregu informacji wskazujących na jego sytuację finansową i zdolność do spłaty kredytu (tzw. badanie zdolności kredytowej). W skrajnych przypadkach bank woli odmówić udzielenia kredytu, aby chronić depozyty swoich klientów przed ryzykiem ich utraty.
Kwestie ryzyka kredytowego i ochrony depozytów regulowane są prawnie, m.in. poprzez szereg ustaw i rekomendacji Komisji Nadzoru Finansowego dotyczących działalności bankowej.
Dodatkowo wszystkie banki w ramach swojej działalności wprowadzają także wewnętrzne zasady, które nie rzadko są jeszcze bardziej restrykcyjne niż wymogi prawa. Na przykład w Banku BPH funkcjonuje Polityka Odpowiedzialnej Bankowości - zbiór zasad dla wszystkich pracowników banku opisujący jak należy konstruować i sprzedawać produkty finansowe, aby zagwarantować maksymalne bezpieczeństwo wszystkim jego klientom.
Od początku bankowości jaką znamy obecnie, główne zasady dotyczące podstawowej działalności banków - udzielania kredytów - nie uległy znaczącej zmianie.
Bank udziela kredytów ze środków, które zostały mu powierzone przez osoby lub instytucje posiadające nadwyżki gotówki w postaci: lokat bankowych, pożyczek lub poprzez zakup emitowanych przez bank akcji czy obligacji.
Angażuje przy tym także część własnych kapitałów, które powierzyli mu w zarządzanie właściciele banku. Innymi słowy bank sam pożycza pieniądze, płacąc za to ustaloną cenę (odsetki), a następnie pożycza je dalej za określonym wynagrodzeniem.
Przychody z tytułu udzielonych kredytów (prowizje i odsetki) muszą być na tyle wysokie, aby zapewnić możliwość wypłaty odsetek od pozyskanych lokat, pokrycie kosztów działalności banku (koszty budynków, pracowników, materiałów, obowiązkowych rezerw, itd.) oraz odpowiedni zysk dla swoich właścicieli (najczęściej akcjonariuszy), do których bardzo często zaliczają się zwyczajni ludzie inwestujący swoje oszczędności na giełdzie.